Til umhugsunar vegna gjaldtöku í umferð á höfuðborgarsvæðinu

Til umhugsunar vegna gjaldtöku í umferð á höfuðborgarsvæðinu

Eins og komið hefur fram í fréttum á að fara að laga ástandið í umferðinni hér á suðvesturhorninu – aðallega þó í Reykjavík og nágrenni.

Helsta inntak þessa samnings er þetta: „Heildarfjármögnun samgönguframkvæmda á svæðinu á tímabilinu er 120 milljarðar. Ríkið mun leggja fram 45 milljarða og sveitarfélög 15 milljarða. Gert er ráð fyrir að sérstök fjármögnun standi straum af 60 milljörðum króna. Hún verður tryggð við endurskoðun gjalda af ökutækjum og umferð í tengslum við orkuskipti eða með beinum framlögum við sölu á eignum ríkisins.

Á tímabilinu verða 52,2 milljarðar lagðir í stofnvegi, 49,6 milljarðar í innviði Borgarlínu og almenningssamgöngur, 8,2 milljarðar í göngu- og hjólastíga, göngubrýr og undirgöng og 7,2 milljarðar í bætta umferðarstýringu og sértækar öryggisaðgerðir. Þá verður þegar í stað ráðist í að innleiða stafræna umferðarstýringu á höfuðborgarsvæðinu“.

Við eigum að greiða stærsta hlutann með bílnum okkar

Stór hluti fjármagnsins á að koma frá ríkinu, lítill hluti frá sveitarfélögunum, en restina eigum við bíleigendur að borga! Með veggjöldum sem eru fengin með því að „stóri bróðir“ fylgist með okkur eins og í skáldsögu Orwells 1984, og skráir hvert og hvernig við ökum um göturnar.

Fram hefur komið í fréttum að einkum væri horft til Gautaborgar og hvernig þeir hefðu leyst málið með myndavélarkerfi svipuðu því sem er í Vaðlaheiðargöngunum og les bílnúmerin okkar. En ekki er það nú vænlegt fyrir okkur sem eigum að borga, því það hefur komið fram í fréttum að það hafi kostað um þrjá milljarða að setja þetta kerfi upp og enn virðist ekki vera á hreinu að kerfið væri farið að skila neinum miklum tekjum, því það virðist að enn i dag fari stór hluti af gjaldtökunni í það að halda kerfinu gangandi! Það á í alvörunni að fara af stað með kerfi sem enginn veit hvort virkar.

Ég er búinn að leita vel á vefnum og skoða nokkrar skýrslur um „Gautaborgarmódelið“ sem menn eru hrifnir af hér. Greinilegt er að það má lesa aðeins mismunandi niðurstöður eftir því hver skýrsluhöfundurinn er, en ljóst er að á þessu hafa verið vankantar og ljóst að það tóm um fjögur ár að greiða niður stofnkostnaðinn að fullu, þegar allt er tekið með. Á meðan sú „niðurgreiðsla“ stendur yfir koma væntanlega minni peningar í kassann!

Nú síðast í dag, sunnudag, var Samgöngu- og sveitarstjórnarráðherra í Sprengisandi á Bylgjunni, og þar kom fram að greiða gæti þurft hátt í níu þúsund krónur á mánuði fyrir einn fjölskyldubíll, verði farið eftir Gautaborgarmódelinu svokallaða, þegar kemur að innheimtu veggjalda til að fjármagna nýsamþykkta samgönguáætlun fyrir höfuðborgarsvæðið.

Ekki eru allir á eitt sáttir

Fram hefur komið að ekki eru allir á eitt sáttir um þennan nýja „Samgöngusáttmála“. Björn H. Sveinsson, formaður Samtaka um bíllausan lífsstíl, segir umferðarsáttmála ríkisstjórnarinnar og sveitarfélaga á höfuðborgarsvæðinu í mótsögn við fyrri yfirlýsingar og markmið yfirvalda. Þrátt fyrir að mikið fjármagn sé lagt í almenningssamgöngur, hjóla- og göngustíga, efast Björn um að aðgerðirnar muni fá fleiri til að leggja bílnum.

Formenn verkalýðshreyfingarinnar gagnrýna einnig tekjuöflunarleiðir nýs samgöngusáttmála höfuðborgarsvæðisins, sem þeir telja ekki í anda Lífskjarasamninganna sem undirritaðir voru í vor. Forseti ASÍ telur réttar að breiðari bök beri fjármögnun samgöngubótanna, frekar en lágtekjufólk sem hrakist hefur af höfuðborgarsvæðinu. Þetta vinni þannig gegn markmiðum lífskjarasamninganna svokölluðu, sem undirritaðir voru í aprílbyrjun. Þar hafi markmiðið verið að draga úr útgjöldum launafólks, og því sé erfitt að sjá að fyrirhugaðir vegatollar geti samrýmst samningunum. Hjá forystufólki verkalýðshreyfingar kemur fram að þessar hugmyndir um veggjöld séu fyrst og fremst vinna gegn þessu markmiði og stefna lífskjarasamningnum í sjálfu sér í algjört uppnám. Þau vilja því líta til annarra fjármögnunarleiða.

Fyrir borgarstjórnarkosningar árið 2002 var mikið rætt um Sundabrautina. Ekki tókst samstaða um áframhald og nú er lagningu brautarinnar að minnsta kosti frestað fram til 2034.

Ég hef skrifað um bíla og umferð frá árinu 1971 og finnst nóg um þau gjöld sem ríkið hirðir af okkur bíleigendum án þess að skila þeim í vegakerfið. En þessi nýjasta vending í málinu er ótrúleg – og það sem verra er þá held ég að ráðamenn, líkt og fjármálaráðherrann, trúi því að þeir séu að gera rétt! Mér finnst hins vegar að þetta sé einfaldlega galið!

?