Hvaða bíll var Dixie Flyer?
En bílaáhugamenn um allan heim vita um Samgöngusafnið að Ystafelli vegna hans
Þegar fjallað er um fyrstu bílana á Íslandi kemur nafnið Dixie Flyer oft upp
Dixie Flyer var smíðaður í Louisville, Kentucky frá 1916 til 1923. Dixie Flyer-bílar voru markaðssettir undir slagorðinu „Hinn rökrétti bíll“ („The Logical Car“. Í dag eru þeir flokkast sem „Brass Era“-bíla eða fornbílar.
Uppruna fyrirtækisins má rekja aftur til 1878, þegar Kentucky Wagon Manufacturing Company var stofnað.
Árið 1912 var rafmagnsbílafyrirtækið á staðnum keypt, sem markaði innkomu Kentucky Wagon inn á bílasviðið. Fyrirhugaður var rafmagnsbíll sem nefnist Kentucky Electric en varð í raun ekki til.
Ranglega, skrá sumir listar yfir gamla bíla Kentucky Electric frá Kentucky Wagon fyrirtækinu á þessu tímabili.
Eina rafbílaframleiðsla fyrirtækisins var Urban Electric vörubíllinn, framleiddur á árunum 1912 til 1916. Árið 1914 samdi Hercules Motor Car Company í New Albany handan við Ohio ána við Kentucky Wagon um að smíða yfirbyggingar fyrir bíla sína.
Hercules hætti starfsemi árið 1915, en eignir þeirra voru keyptar af Kentucky Wagon.
Það virðast hafa verið áform um að halda Hercules nafninu áfram, en Hercules myndaði þess í stað kjarna nýja Dixie Flyer-bílsins árið 1916.
Allir bílar voru með fjögurra strokka vélar, sem upphaflega komu frá Lycoming og síðar af Herschell-Spillman.
Tvö sérkenni Dixie Flyer-bíla í upphafi voru lóðréttar framrúður þeirra sem voru samþættar við bogadregið mælaborðið og einnig voru vatnskassarnir fjaðrandi.
Þessi síðari eiginleiki var að draga úr titringi, sem og álagi á undirvagninn. Shadburne bræðurnir keyptu fyrirtækið í mjög stuttan tíma árið 1917, en eignarhaldið fór fljótt aftur til Kentucky Wagon.
Firefly-hraðakstursbíllinn frá 1922 var sportlegasti bíll Dixie Flyer, en því miður var það síðasta nýja gerðin þeirra líka.
Samdrátturinn eftir fyrri heimsstyrjöldina krafðist annars fórnarlambs í Dixie Car fyrirtækinu.
Vörubílaframleiðslu var einnig hætt á þessum tíma; þó voru sendibílar enn framleiddir í næstum annan áratug.
Vörumerkin Dixie Flyer, National og Jackson, voru öll sameinuð í Associated Motor Industries árið 1923, og þar með var framleiðslu á Dixie Flyer og Jackson hætt.
Mörgum af síðustu Dixie Flyer-bílunum var breytt í National með því einfaldlega að skipta um Dixie-merkið á vatnskassanum og á hjólkoppunum með merki með National.
Í júní 2010 var kom endurgerður 1922 Dixie Flyer frá Melbourne í Ástralíu til Louisville, þar sem hann er til sýnis hjá Kentucky Trailer, arftaka Kentucky Wagon.
Allir bílaáhugamenn vita um Ystafell
En eins og fjallað var um hér að framan er einn af þremur Dixie Flyer bílum sem enn eru til í heiminum á samgönguminjasafninu að Ystafelli, og ef áhugamenn um gamla bíla leita sér upplýsinga um Dixie Flyer þá kemur safnið að Ystafelli strax upp, með myndum af bílnum þar.
Í bók Sigurðar Hreiðars, Saga bílsins á Íslandi 1904-2004 er ítarlega gerð grein fyrir sögubílsins sem núnar er varðveittur á Ystafelli.
Slagurinn um númerið A-2
Þar kemur fram að sennilega var aðalástæða þess að bíllinn er enn til er skráningarnúmerið sem var á bílnum A-2, en Kristján Kristjánsson bílakóngur á Akureyri langaði í númerið árið 1948, en Dixie Flyer-bíllinn var þá ekki í umferð og var í geymslu hjá Bifreiðaeftirlitinu.
Kristján náði númerinu og setti það á frúarbílinn árið 1949, en í framhaldinu hófust málaferli því fyrri eigandi vildi ná númerinu aftur, og hluti af þeirri sögu var að hafist var handa við að gera bílinn aftur ökuhæfan svo hann væri hæfur til að bera númerið.
Til að gera langa sögu stutta, þá fór málið fyrir Hæstarétt, sem úrskurðaði að Kristján skyldi skila númerinu. Sem gekk eftir.
En uppgerðin á bílnum varð til þess að ekki eru allir hlutar hans örugglega upphaflegir, til dæmis er sennilegt að skipt hafi verið um frambrettin í því ferli.
En „slagurinn” um númerið A-2 varð til þess að við hér á landi eigum einn af þremur Dixie Flyer bílum í heiminum.
(Wikipedia og Saga bílsins á Íslandi 1904-2004)
Umræður um þessa grein